Maandag 29 augustus 2011; misschien fietsen

Na het ontbijt hebben we wat spulletjes gepakt en tegen tienen zaten we op de fiets naar Ubud. Alsnog op naar de massage spa. Eerst een uur voor de meiden en toen een uur voor de jongens. De meiden kregen een half uur massage en verder werden de nagels van de tenen en handen behandeld en gelakt met kleur en bloemetjes. De rest had allemaal een heel uur balinese body massage, heerlijk en vooral voor de benen hard nodig. Het was voor de verandering een stralend blauwe dag en dan is het meteen erg warm. Na een lunch bij elkaar te hebben gekocht zijn we terug gefietst naar de villa en hebben daar gegeten (o.a. broodjes hagelslag met jam als boter, want dat kunnen we hier niet vinden) en zijn wezen zwemmen, een frisse duik kon geen kwaad. De familie was er niet, dus lekker veel privacy. We hebben heerlijk gespeeld, gezwommen en geluierd.

Nog even wat over het fietsen hier, een copy uit Jalan Jalan. Wegen rond Ubud zijn goed begaanbaar en, met uitzondering van de doorgaande hoofdwegen niet druk. Het enige nadeel is dat bali heuvelachtig is. Aan de noordkant van het eiland ligt een serie vulkanen waarvan de hellingen langzaam naar het zuiden aflopen. Deze hellingen zijn van noord naar zuid doorsneden met rivieren en diepe ravijnen. Fietsroutes naar het noorden of het zuiden gaan respectievelijk langzaam heuvel op- of heuvel afwaarts. Deze hellingen zijn nog goed te befietsen. Routes van oost naar west passeren af en toe diepe ravijnen. Dat betekent stijle afdalingen en fikse klimmen, waarbij de soms van de fiets zal moeten. Dit beeld klopt, de terras rijstvelden lopen in de regel van noord naar zuid, dus langzaam bergafwaarts. Fietsen met Fardau of Silke achterop op een te kleine fiets (je wil snel kunnen afstappen als fietsen niet langer gaat en er zijn ook niet echt grote fietsen) is wel een aanslag op de knieën (Susan) en bovenbenen (Jan).

Rond vieren hebben we ons allemaal weer aangekleed en zijn we op de fiets gestapt naar Petulu. Het was ongeveer een half uurtje fietsen, dus we waren wat te vroeg. Onderweg zagen we overal jongens voetballen en iedereen roept ‘hello' naar je. Na vier uur s middags komen hier allemaal witte reigers ‘kakoban' binnen vliegen. De reigers van Petulu kwamen voor t eerst aan vliegen in 1965, een voor Bali en Indonesie ongelukkig jaar. De oogsten waren mislukt en politieke onlusten veroorzaakten massale moordpartijen. Petulu hield daarom een reinigingsceremonie. Vlak na de ceremonie voltrok een wonder: uit het niets kwamen de sneeuwwitte reigers aanvliegen en nestelen zich in de bomen rond het dorp Sindsdien hebben ze deze overnachtingsplek niet meer verlaten .De vogels worden gezien als brengers van goed geluk. In de Balinese mythologie zijn het dienaren van de god Vishnu, de beschermer. Sindsdien is het met het dorp veel beter gegaan. We hebben in een warung in de rijstvelden wat gedronken en gekeken naar de reigers die aankwamen, een mooi gezicht, maar best lastig om goed op de foto te krijgen ook omdat het inmiddels bewolkt geworden was. Lekker om te fietsen, maar minder voor het maken van foto's van witte reigers tegen een achtergrond van witte wolken.

Om half zes weer op de fiets gestapt en we waren voor zessen thuis. Op de terugweg zagen we de grote jongens en mannen voetballen en veel mensen die zich aan het wassen waren in de stroompjes en rivieren. Fardau zat nu bij mij achter op en die vertelde me dat ze hier geen zeep kochten omdat ze dat veel te duur vonden, de action kwam ook voor in het verhaal, maar het was nogal een verhaal, dus alles kon ik niet volgen. Dit keer was het avondeten goed geregeld. Om half zeven zijn we door Agung (de man die hier bijwoont) naar restaurant Lake Leke gebracht. Jan had s middags telefonisch gereserveerd. We zaten op een prachtig plekje. Fardau zag een dienblad vol kokosnoten en het water liep haar in de mond, dat wou zij ook hebben. Zoals Folkert al eens schreef, hoe het eten er uit ziet zegt niets over de smaak en dat klopte ook voor de kokosnotenmelk. Hier hebben we heerlijk gegeten en om acht uur begon op het open podium de ‘Kecak and fire dance'. Het leek ons leuker om zo een voorstelling te zien, wat ongedwongener dan een aparte voorstelling en dat was het ook. Het was een indrukwekkende en leuke voorstelling, het enige jammere was dat de batterij van de nikon leeg was en het fototoestel van de jongens niet mee, dus we konden geen foto's nemen. Dus.... Een nieuwe reservering gemaakt voor woensdag dan hebben ze een andere dans. Het eten was ook heerlijk. We zijn door een chauffeur van Lake Leke terug naar huis gebracht. Silke wilde heel graag nog een broodje hagelslag (zonder boter; lees jam) en viel al onder het eten in haar bedje in slaap. De rest volgde snel.

We hebben ook een boom opgezet over de betekenis van het woord ‘maybe' voor Balinezen. Vooral de zin 'Maybe you can come to the dance tomorrow?'is een ogenschijnlijk eenvoudige zin die toch voor meerdere uitleg vatbaar is en wij zijn er niet goed uit wat de juiste uitleg is. Het kan betekenen ‘het zou leuk zijn als jullie morgen komen kijken naar de dansvoorstelling van onze dansgroep maar het hoeft niet.' Meer voor de hand ligt dat ze eigenlijk bedoelen dat ze het wel heel erg leuk vinden dat we naar de voorstelling gaan en dat de sociale druk wel zo groot is dat niet komen onfatsoenlijk is, we zijn niet geweest. Vandaag kregen we (vooral Susan) het idee dat het best wel eens zou kunnen zijn dat ze bedoelen dat er morgen een dansvoorstelling is en dat het ons vrij staat om daar heen te gaan maar dat het niet geschikt is voor een gezin met jonge kinderen, dus liever niet komen. Die wat negatieve uitleg van het woord maybe zou best wel eens kunnen kloppen. Wij vragen aan het zoontje als hij hier is te spelen bijvoorbeeld als we ontbijten, ‘Maybe you can play later', wat zoveel betekent als opzouten, alleen het klinkt veel vriendelijker. Dat begrijpt hij, hij stapt dan in ieder geval op en gaat weg. Ook op de markt past het woord maybe heel goed in een zin waarin je vriendelijk verteld dat je van de aankoop afziet. Zo kan de klant dus zeggen: Maybe I come back later, dat wordt prima gevonden, ze weten dan wel dat je niet van plan bent terug te komen. Maar die discussie gaan ze niet aan. Ze reageren dan met Yes maybe you can. Al met al is maybe misschien wel erg context afhankelijk, zo is ons wel eens gevraag; Maybe you can have dinner this evening terwijl we wouden lunchen en niet dineren. Uiteindelijk kwam de aap wel uit de mouw, ze had geen tijd om de lunch te maken.

En bali (indonesie?) is vrij macho, de man bepaalt hier wel veel. Bijvoorbeeld met het fietsen huren, de eerste keer dat we kwamen was de vrouw er en dan kun je geen zaken doen, dat zegt ze ook zo, ‘mijn man is de baas, die moet je hebben'. Ook hier in huis bepaalt Agung de zaken, hij is vrij autoritair op een balinese wijze, dwz beleefd overheersend. Oka, de vrouw is veel dienstiger en ook veel gastvrijer. Een ik heb het idee dat zij zich uit de naad werkt, ze heeft ook allemaal baantjes, ons verzorgen, danslerares, kooklerares, kunstenaar (schilder) en ze heeft haar eigen huishouden en drie kinderen, terwijl hij naar mijn idee maar wat lanterfantert. Wat dat betreft zou indonesie mijn land niet zijn, dat begrijp je wel. Toen Jan op een keer op de markt zei, ‘zoek jij de spullen nu maar uit, dan betaal ik wel', schoot het me even in het verkeerde keelgat: ‘dat jij het geld beheert, wil niet zeggen dat t jouw geld is, je begint een indonesier te worden'.

Misschien gaan we morgen naar gulung kawi.

Groeten Jan en Susan